चासोक तङनाम साँझ ५०६९ सम्पन्न

हङकङ

जोर्डनस्थित याक एण्ड यती रेष्टुरेन्टको आयोजनामा लिम्बूहरुको महान चाड चासोक तङनामको खुशियालीको उपलक्ष्यमा चासोक तङनाम साँझ ५०६९ उल्लेखनीय रुपले सम्पन्न भएको छ । यसै वर्षबाट चासोक तङनामलाई रेष्टुरेन्टमा चासोक तङनाम साँझको रुपमा मनाउने क्रमको शुरुवात गरिएको हो । हुन त हरेक वर्षहरुमा यो वर्ष पनि मङ्की हिलमा बीबीक्यू गरेर समयमै चासोक तङनाम मनाइएको हो तर खासगरी यो वर्ष जनजाति गीतकार समाज हङकङका अध्यक्ष तथा लेखक प्रदीप कन्दङवा लिम्बूको विशेष प्रयासबाट यो वर्षबाट लिम्बू सँस्कृति प्रदर्शन तथा सशुल्क खानपानको व्यवस्थासहितको सो किसिमको साँझ मनाउने चलनको शुरुवात भएको छ । आफ्नै जातिले आफ्नो सँस्कृतिको सम्वर्द्धन गर्नु पर्ने वास्तविकतालाई ध्यान दिँदै कन्दङवाले, लिम्बूहरुले आफ्नो चाडको प्रशस्तीलाई आफै गाउन थाल्नुपर्दछ, त्यसलाई विस्तारै सर्वत्र बनाउन थाल्नुपर्दछ भन्दै कार्यक्रमको शुरुवात गरेका थिए ।
कार्यक्रममा विभिन्न पारम्परिक लिम्बू खानपिनहरु राखिएका थिए भने हाक्पारे (लिम्बूहरुको गीत) गाइएको र च्याम्ब्रुङ नाच नाचिएको थियो । आईसीएसीले आयोजना गरेको एक अख्तियार दुरुपयोगसम्वन्धी कार्यशालामा भाग लिन गत १७ तारिख यहाँ आएका नेपाल अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगका का.वा. आयुक्त ललितकुमार लिम्बूको प्रमुख आतिथ्यमा र प्रदीप कन्दङवाको सञ्चालनमा सो कार्यक्रम रातको करीव दश बजे सञ्चालित भएको थियो । भलाकुसारीको सन्दर्भमा नेपाल डट यचकेले नेपालमा वर्तमान अवस्थामा भइरहेको दण्ड हीनताको प्रचूरतालाई हवाला दिँदै सो समस्या तीब्र भई बाहिरी मिडियाबाट प्रशस्तै सार्वजनिक भएको अवस्थामा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान प्रमुखको हैसियतले यहाँ एक कार्यशालामा भाग लिन आउँदा तपाईँले कस्तो किसिमले नेपाललाई प्रस्तुत गर्नुभयो भन्ने प्रश्न राखेको थियो । का.वा. लिम्बूले नेपालमा विद्यमान हालातमा पनि अख्तियारले प्रशस्तै कारक र परिणमजनक राम्रा कामहरु गरेको र सो कार्यहरुका बारेमा र अन्य समस्याहरुको बारेमा नेपालतर्फको प्रस्तुति दिएको भनेका थिए । तर नेपालमा अख्तियार पछिल्लो समयमा आएर नाम मात्रको भएको, किनकि अख्तियारले दोषी ठहर्‍याएका कतिपय व्यक्तित्वहरु राजनीतिक आधारले गर्दा निर्धक्क हिँडेका लगायत नेपाल वायुसेवा निगमका कतिपय पक्षहरुमा अख्तियारको पक्कड न्यून भएको बारे का.वा. आयुक्त लिम्बूको ध्यानाकर्षण गराउँदा लिम्बूले अख्तियारले निष्पक्षतासँग दोषी प्रमाण गरेको तर कारबाही गर्नेहरु, सो शैलीमा कडाइका साथ नलागेको तथ्य बताएका थिए । साथमा लगभग, साढे दुई वर्षको आफ्नो कार्यकालमा आफूले गरेका राम्रा कामहरुको जानकारी जो कसैले पनि अख्तियारले निकालेको प्रतिवेदनमा हेर्न सक्ने बताएका थिए ।
प्रमुख अतिथि लिम्बूले आफ्नो मन्तव्य राख्ने क्रममा ताप्लेजुङ निवासी लिम्बूको छोरो (आफू) नेपालको एक मुख्य निकायको प्रमुख भएको गर्व लायकको हो भन्दै हङकङेली लिम्बूहरुसँग लिम्बूहरुको महान चाड चासोक तङनाम मनाउन पाउनु शौभाग्य हो भन्ने बताए भने, आफू प्रमुख भएर आएदेखि विभिन्न अछुत मानिएका क्षेत्रहरुमा पनि हात हाल्दै कारबाही गरेको सम्झना गर्दै का.वा. आयुक्त लिम्बूले दोहाको राजदूतावासमा त्यहाँ अख्तियारको दुरुपयोग भएको भन्ने आरोपको आधारमा अनुसन्धान गरी रिटायर्ड भइसकेका तत्कालीन राजदूतलाई झिकाएर आफूले कारबाही गरेको सगर्व बताउँदै संसारको हरेक दूतावासमा आफ्नै पहलमा उजुरपेटिका राख्न लगाएको भनेका थिए । दूतावासका कुनै पनि विषयमा अख्तियारको दुरुपयोग भएको कसैले भोगेको भए, गोप्य नाममा अख्तियारलाई सूचित गर्न सक्ने र सोबारे अख्तियारले अनुसन्धान पक्कै नै गर्ने बताई इमेल (अख्तियार एट ओरजी डट यनपी) सोही मन्तव्यमै सार्वजनिक गरेका थिए ।
लिम्बूहरुले आफ्नो सँस्कृति आफैले जोगाउनका लागि अनुरोध गर्दै सञ्चालक कन्दङवाले, लिम्बू सँस्कृतिको हाक्पारे गाउनका लागि दुई जना लिम्बूहरुलाई मञ्चमा बोलाएका थिए । सोपछि लिम्बू सँस्कृतिका च्याम्ब्रुङको सानो प्रदर्शनी भएको थियो । रातको तीनबजेसम्म सो कार्यक्रम सञ्चालित थियो । तर सो साँझमा लिम्बूहरुबाहेक अन्य नेपाली जातिहरुको उपस्थिति खासै थिएन भने स्थानीय चाइनिजलगायतका अन्य समुदायका कोही पनि थिएनन् । लिम्बू जातिहरुले आफ्नो सम्स्कृति आफैभित्र नभई अन्य जातिहरुबीच सौहाद्र किसिमले मनाउँदा अति राम्रो देखिने थियो । लिम्बूहरुबीच मात्र भए पनि आफ्नो सँस्कृति तथा चलनअनुसारका रैथाने खाद्य परिकारहरुको बुफेमा राखिएको अति नै प्रशंसनीय थियो । यो वर्षबाट दशैं मनाउने क्रममा जोर्डनस्थित कंगन रेष्टुरेन्टले सम्पूर्ण पारम्परिक तवरले अनि पारम्परिक खाद्य परिकारको साथमा दशैं मनाएको थियो भने यही वर्ष याक एण्ड यती रेष्टुरेन्टले लिम्बू चाड चासोक तङनाम एक कदममाथि रहेर लिम्बू सँस्कृतिका नाचगानसहित मनाएको छ । तर जुन किसिमले भित्तामा टाँसिएको ब्यानरमा लेखिएको थियो, जुन किसिमले यस साँझबारे पहिले नै बाहिर चर्चा गरिएको थियो, सो प्रकारको चाहिँ गर्नबाट आयोजक चुकेको थियो । लिम्बू संस्कृतिको प्रदर्शनी गर्ने क्रमलाई रोकेर उपस्थित लिम्बू सहभागीहरुकै आग्रहमा आयोजकले हिन्दी तथा अँग्रेजी गीतहरु बजाएका थिए । लिम्बू पर्व चासोक तङनाम ५०६९को बारेमा चर्चा नगरिनु, लिम्बू संस्कृतिका अन्य नाचलगायत गीतहरु नबजाइनु र हिन्दी तथा अँग्रेजी गीतहरुमा नाचिनु अति नै लज्जास्पद लागेको जनजाति महासँघका अध्यक्ष भूपेन्द्र चेम्जोङ असन्तुष्ट हुँदै नेपाल डट यचकेलाई बताएका थिए । उनको अनुसार यो वर्ष यस किसिमले चासोक तङनाम प्रभावपूर्ण किसिमले मनाउने क्रममा प्रशंसनीय किसिमले लिम्बू परिकारहरु खुवाएर कार्यक्रमलाई लिम्बूमय बनाइए पनि हिन्दी गीतकै शरण लिएर कार्यक्रमलाई ‘अलिनु’ बनाइएकोमा दुःखलाग्दो रहृयो । कार्यक्रम तत् पश्चात् न लिम्बू सँस्कृतिको रहृयो, न नेपाली सँस्कृतिको नै -चेम्जोङको निचोड थियो यो ।
हङकङमा रहेका अन्य विविभध जातिहरुहरु आफ्नो सँस्कृतिको जगेर्ना गर्ने हो भने जाति विशेषका यस प्रकारको चाडहरुमा सो भेला सम्पूर्ण रुपले सो जातिमय बनाइनु पर्दछ र विशेषतः भनिएको पर्वलाई विशेष गरेर मनाउनु पर्ने हुन्छ । ताइमोसान, मङ्की हिललगायतका डाँडाहरुमा बीबीक्यू गर्दै मनाई जातिविशेषका पर्वहरुले उही जातिहरुमा चाख निखार्दै गएको एक किसिमको अनुभूति हुँदै गएको छ । जातीय सौहाद्रता बढाउनका लागि एक जातका सो प्रकारका कार्यक्रममा अन्य जातिहरुलाई बोलाइने गरे चाड तथा पर्वहरुको गरिमा बढ्दै जाने स्पष्ट देखिएको छ । कुनै होटेल तथा रेष्टुरेन्टमा कुनै पनि समयमा खान नपाइने यस्ता जातीय साँस्कृतिक अनि पारम्परिक खानाहरुको स्वाद हिजोको कार्यक्रममा सहभागी हुने मानिसका जिब्रोमा नभई मनमा रहेको अनुभव एक प्रवेक्षकको रहेको छ । यस प्रकारको तर अझ निखारिएको कार्यक्रमहरुले निरन्तरता पाउनु पर्दछ । -नेडयस