धार्मिक स्थल लारुम्बा र किरात जाती

बिक्रम सम्बत २०३५ सालदेखी माङ्हिमको रुपमा रहेको लारुम्बा किरात जातिको लागि मात्र नभएर राष्ट्रको लागिनाइ महत्वपूर्ण धार्मिक र पर्यटकिय क्षेत्र हो।किरात धर्म गुरु आत्मनन्द लिङ्देन र गुरुमा पवित्रहाङ्मा सावा लिङ्देनको आश्रय रहेको छ।सो स्थलमा हरेक बर्ष कार्तिक २५ मङ्सिर १८ र माघ ५ गतेका दिनहरुमा बिशेष गरेर नेपाल,भुटान,भारत,बर्मा,लगायतका मिलुकहरुबाट लाखौको सख्यामा किरात धर्मलम्बिहरु आउने गर्दछन। ति दिनहरुमा किरात परम्परा अनुसार धार्मिक प्रबचन्,अनुस्ठान,लगायत बिभिन्न धार्मिक कार्यक्रमहरुको आयोजना गरिन्छ ।धार्मिक स्थल लारुम्बा पुग्ने धर्मलम्बिहरु त्यहा रहेको माङहिममा तन मन बचनले भक्ती गर्दछ्न। बिहान उठेर स्नान गरी पवित्र भएर सेतो बस्त्र लगाइ पूजा आजा गरिन्छ। फलार मात्रा खाएर दिनभर पूजा आजा गरी १०८ दिप प्रज्वलन गर्नाले चिताएको पुग्ने जनबिश्वास रहिआएको छ । पवित्र सो स्थलमा मधपान,धुम्रपान,काटमार,अस्लील, शब्दहरुको प्रयोग जस्ता कुरालाई पूर्णरुपमा निशेध गरिएको छ। त्यहा पूजाआजा गर्ने भक्तजनहरुले फुल, नैबेध,बस्त्र,भेटी , आदिको मात्रा प्रयोग गर्दछन । त्यहा रहेको माङ्हिममा भगवान शिव र पार्वती बिराजमान भएको छन । वारीपरी पहाडले घेरिएको र तलतिर तराइका हरियालिफाटहरु द्रिश्यालोकन गर्न सकिने लारुम्बा धार्मिक दृष्‍टिकोणले जती महत्वको छ पर्यटकिय स्थलको रुपमापनी उतिकै महत्वपूर्ण छ। ईलामका पर्यटकियस्थलहरु मान्मालुङ्,मिक्लाजुङ, रबिबजार,चालचुली जस्ता पर्यटकिय स्थलहरुको साथमा रहेको लारुम्बा पर्यटकको लागि पनि महत्वपूर्ण स्थल बनेको छ।लारुम्बा क्षेत्रलाई पर्यटकिय क्षेत्र बनाउनको लागि त्यहा हर प्रयास जारी रहेको छ फलस्वरुप सो स्थलमा ५ किलोमिटर मङ्सेबुङ रिङ्गरोडसमेत निर्माण गरिएको छ । किरात हाङसामा मुजोलुङ माङ्हिम अन्तर्गत रहेको धार्मिकस्थल आजभोलि आस्रयस्थलको रुपमा रहेको छ। देशमा चलेको सशस्त्र द्रन्दका समयमा माओवादी पीडितका रुपमा लारुम्बा प्रबेस गरेका माओवादी पीडित किरातिहरुको बसोबासले गर्दा यस स्थलको जन सख्यामा र बस्तिमा समेत परिणत भएको छ । पूर्वाञ्चलाका बिभिन्न जिल्लाहरुबाट बिस्थापित भइ गुरु आश्रमा आएपुगेका बिस्थापित हरुलाई माङ्हिमले अस्थायीरुपमा निसुल्क घर जग्गा उपलब्द गराएको थियो । सो धार्मिकस्थलमा किरातिहरुको धर्म,लिपी, जजमान, जस्ता बिषयमा पढाईसमेत हुने भएकोले कर्मकाण्ड पढ्ने विद्यार्थीहरुसमेतयहाँ रहेका छन । लारुम्बा बिकासको पुर्वाधार तयार गर्न दमक्-रबी, फाल्गुनन्दमार्ग ब्यबस्थित गरी स्थानिय रतुवाखोलामा पक्किपुल निर्माण गर्न राष्ट्रका हरेक पल्टका राष्ट्र प्रमुख देखी सभासद समेत हरुको उपस्थितिलाई हरेक पल्ट बिन्तिपत्र चडाएको फाल्गुनान्द प्रतिस्ठानका अध्यक्ष केयर शिङ लिम्बु बताउनु हुन्छ। किरात धर्म दर्शनअनुसार,विश्व शान्ती र मानव एकताका प्रतिक तथा महान समाज सुधारक फाल्गुनान्द लिङ्देनको पहलमा स्थापना गरिएको एक दर्जन माङ्हिमहरुमध्यको लारुम्बापनी एक हो। सो क्षेत्र किरात धर्मगुरु आत्मनन्द लिन्देन आश्रय स्थलको रुपमा रहेकोले बडी चर्चामा रहेको छ। सो क्षेत्रलाई धार्मिक र पर्यटकिय क्षेत्रको रुपमा बिकास गर्न आवश्यक पूर्वधार निर्माणगर्न अती आवश्यक छ । पूर्वधार अभाबमा सकटमा परेको लारुम्बा क्षेत्रलाई पर्यटकिय स्थलको रुपमा बिकास गर्न राष्ट्रका अग्रज महानुभावहरुले पटक-पटकआश्वासनहरु दिएपनी आश्वासनका कोसेलिको पोको लिएर नफर्केको गुनासो स्थानिय बासिन्दाहरुको रहेको छ । सो क्षेत्रको सही पहिचान गरी सरक्षण र बिकास गर्न सके सो क्षेत्रलाई पर्यटकिय क्षेत्रको रुपमा बिकास गर्न सकिने छ।

ऐत राज तुम्रोक